PAARD BLOG: Found Footage: Aphex Twin (2007)

Door: Henk Koolen

(Foto: Aphex Twin op State-X New Forms 2007) 
Online is veel obscuur materiaal te vinden dat in het Paard (van Troje) is gefilmd. In deze rubriek plaatsen we het meest bijzondere of interessante daarvan.

Richard D. James (Aphex Twin, Polygon Window, AFX, Caustic Window) wordt beschouwd als de belangrijkste vertegenwoordiger van de IDM (Intelligent Dance Music). Albums als ‘Selected Ambient Works’, ‘Surfing On Sine Waves’ en ‘Syro’ mogen in geen enkele verzameling ontbreken. Zijn reputatie verkreeg hij eigenlijk alleen maar gebaseerd op zijn studiowerk, want optreden deed hij zelden. Gedurende het eerste decennium van deze eeuw stond hij bekend als de artiest die nooit live speelt. Hoe kan het dan dat hij eind 2007 plots acte-de-présence gaf in nota bene het Paard van Troje?

Dat verhaal begon in januari van dat jaar. Tijdens het Transmediale Festival in Berlijn zat ik ’s middags al vroeg aan de borrel met de in Berlijn wonende agent van veel van de acts die op Warp Records platen uitbrachten. Omdat mijn vrouw er ook bij was spraken we eigenlijk over van alles, behalve muziek. Dat deden we de rest van het jaar bovendien genoeg, want via dat agency speelden er in die tijd veel elektronische acts (Autechre, Battles, Mira Calyx, Chris Clark, Jamie Lidell, Plaid etc.) in Den Haag.

Al behoorlijk aangeschoten besloten we een snel hapje te gaan eten, waarbij we terecht kwamen in een Libanees restaurant in Kreuzberg. Het bleek een voltreffer, want het eten, de wijn alsmede de fles Jack Daniels die na het eten op tafel kwam smaakten voortreffelijk.

Daar viel toen plots in een mist van alcoholdampen het AFX-woord en kwam de vraag aan de orde waarom Richard James toch nooit live speelde. Het was een moment van perfecte timing want het bleek dat hij juist de week daarvoor het idee had geopperd om dat toch maar eens te gaan proberen. Een Aphex Twin-tour zat er echter niet in; dat was veel te veel gedoe. Maar als iemand de juiste plek had en een gage die een one-off-optreden mogelijk kon maken: let’s do it then.

State-X New Forms was het perfecte festival om het te doen en ik kreeg toestemming van de directie om het bedrag (“I know it’s outrageous”) op tafel te leggen. In de programmakrant van Lowlands deden wij de eerste aankondiging en niet lang daarna waren de tickets opperdepop.

Op 14 december van dat jaar arriveerde een relaxte Richard James met zijn vrouw in het Paard van Troje. Er bleek in de tussentijd wel wat veranderd te zijn. Het tweetal was in verwachting van hun eerste kind. Hartstikke leuk natuurlijk, gefeliciteerd, hoop dat alles goed gaat, soundcheckkie, alles nog steeds chill. Tot mevrouw James na het avondeten hevige buikkrampen kreeg en met spoed naar het Westeinde Ziekenhuis moest worden gebracht.

Het valt niet mee om met de gedachte aan 1300 mensen die hun 40 euro entreegeld terug zouden gaan eisen er toch nog: “Gezondheid gaat voor” uit te persen en het te laten klinken of je het nog meent ook. Het lukte en we werden beloond. De buikkramp bleek loos alarm en op de aangekondigde tijd nam James plaats op het podium voor een legendarisch optreden. Sasja Kooistra schreef in de Volkskrant: “DJ-professor Aphex Twin geeft dancecollege (…) Extreem dansbaar van begin tot eind was het optreden van Aphex Twin wel. Hoewel hij er om bekend staat zijn publiek welbewust op de proef te stellen, was het misschien minder vaag dan gehoopt. De Brit gaf met een weergaloze semi-live laptopset als een professor het dancecollege, verscholen achter het kansel van zijn dj-booth . Als in een tijdreis langs de elektronische muziek kwamen alle genres langs. Daarbij vervlocht hij moeiteloos prachtig warme melodieuze ambient met hiphopbreaks, 303-acid, keiharde techno en hardcore, om af te sluiten met een potje wrede jungle en stampende drum ’n’ bas. Stilstaan was geen optie. Na twee uur les laat Aphex Twin de dansvloer bezweet en met een moe, maar voldaan gevoel achter.”

De mobiele telefoon met camera was nog niet wijdverbreid in die tijd, dus er zijn niet veel mensen geweest die beelden online hebben gezet. Toch heb ik er een aantal kunnen vinden en daarmee een aardige reconstructie kunnen maken van dat optreden. Van het ambient begin via acid en drum & bass naar het heftige hardcore-einde. Het geluid is niet best (ook daar speelde de gebrekkige telefoon-techniek een rol), maar het is toch een mooi stukje down memory lane.

Lees hier het tweede artikel op de PAARD Blog: YouTube Rabbithole: Ryo Fukui – Scenery (1976)